Xem nhanh
Ứng dụng dạng di động (portable) có những ưu điểm nhất định so với ứng dụng dạng cài đặt truyền thống. Chúng nhẹ hơn và người dùng có thể di chuyển chúng giữa các máy tính trong khi vẫn giữ nguyên các thiết lập, theo trang Howtogeek.
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về dạng ứng dụng này, chúng khác ứng dụng truyền thống như thế nào và tại sao đôi khi, không phải luôn luôn, chúng lại là sự lựa chọn phù hợp hơn ứng dụng truyền thống.
Để có thể hiểu điều gì làm nên một ứng dụng portable, trước hết bạn cần tìm hiểu sơ lược về cách một ứng dụng truyền thống được cài đặt trên Windows. Khi bạn cài đặt một ứng dụng trên Windows, các file cài đặt của nó sẽ được chép vào những nơi khác nhau. Phần lớn chúng thường được chép vào một thư mục duy nhất đâu đó nằm trong thư mục C:\Program Files. Những file chứa các thiết lập áp dụng cho tất cả người dùng của ứng dụng này sẽ được tạo ra trong thư mục ProgramData.
Các cài đặt dành riêng cho từng tài khoản người dùng khác nhau được lưu trong các file nằm trong thư mục AppData ẩn bên trong từng thư mục tài khoản người dùng riêng biệt. Hầu hết các ứng dụng đều tạo ra các khóa (key) chứa các thông tin cấu hình khác nhau trong Windows Registry. Và rất nhiều ứng dụng sử dụng chung các thư viện mã lệnh (shared code libraries) như .NET framework và Visual C++ Redistributables.
Việc tách riêng các thành phần chức năng như vậy có nhiều ưu điểm. Các ứng dụng có thể chia sẻ thông tin chứa trong Registry hoặc các thư viện mã lệnh chung, tránh việc trùng lặp không cần thiết. Việc lưu trữ các thiết lập cho từng người dùng vào một nơi và các thiết lập cho toàn hệ thống ở một nơi khác giúp các ứng dụng tận dụng tốt hơn những chức năng khác nhau được thiết kế dành cho hệ thống đa người dùng của Windows. Đối với người mới bắt đầu, mỗi người dùng đều có các thiết lập của riêng họ và các thiết lập đó chỉ được tải lên khi họ khởi chạy ứng dụng bởi vì chúng được đăng ký với tài khoản Windows của chính người dùng đó. Các chức năng như File and share permissions (Chia sẻ file và phân quyền) được xây dựng dựa trên cấu trúc này. Và, việc tất cả các thiết lập được lưu vào các khu vực được chỉ định giúp cho quá trình sao lưu hệ thống trở nên đáng tin cậy hơn.
Ứng dụng portable là gì? Tại sao tôi nên sử dụng ứng dụng portable?
Ứng dụng portable đơn giản là ứng dụng không cần cài đặt. Tất cả các file cần thiết để chạy ứng dụng đều nằm trong cùng một thư mục duy nhất, và người dùng có thể đặt thư mục này ở bất kỳ nơi đâu trên hệ thống. Nếu người dùng di chuyển thư mục này sang nơi khác, ứng dụng vẫn sẽ hoạt động và không gặp bất kỳ vấn đề gì. Thay vì cài đặt ứng dụng portable, bạn thường sẽ tải nó về dưới dạng file ZIP, sau đó giải nén nó ra một thư mục nào đó và chạy trực tiếp file thực thi ứng dụng. Nếu ứng dụng cho phép bạn lưu lại các thiết lập, các thiết lập đó sẽ được lưu trong cùng thư mục với file chạy ứng dụng.
Ưu điểm lớn nhất của ứng dụng portable nằm ở chính tên gọi của chúng – chúng di động. Chép chúng vào một ổ đĩa USB chẳng hạn, bạn có thể mang chúng đi từ máy tính này sang máy tính khác. Chúng sẽ không để lại bất kỳ dấu vết gì trên những PC bạn chạy chúng. Mọi thứ, bao gồm các thiết lập bạn đã lưu, được lưu ngay bên trong thư mục của ứng dụng portable trên ổ đĩa USB. Cách hoạt động này thực tế rất giống với cách hoạt động của các phần mềm ở thời MS-DOS và Windows 3.1.
Chắc chắn, bạn sẽ luôn luôn có các ứng dụng bạn bắt buộc phải cài đặt. Hoặc là do chúng quá lớn – hoặc quá phức tạp – để chạy dưới dạng portable, hoặc chúng cần phải tận dụng các lợi thế từ những khả năng bảo mật và đa người dùng của Windows. Tuy vậy, có rất nhiều ứng dụng được phát hành ở cả hai dạng, nghĩa là bạn có thể chọn giữa dạng cài đặt hoặc dạng portable khi bạn tải chúng về.
Dĩ nhiên, việc sử dụng ứng dụng portable cũng có một số nhược điểm. Chức năng User Account Control của Windows thường không hoạt động với các ứng dụng portable như cách chúng làm việc với các ứng dụng thông thường, nghĩa là nó sẽ xem các ứng dụng portable như các tiến trình không cần quyền quản trị. Bạn thực sự có thể xem đây vừa là nhược điểm và vừa là ưu điểm. Ưu điểm là nếu bạn cần chạy một ứng dụng portable, bạn gần như có thể chạy nó ngay cả khi bạn đang ở nơi làm việc – nơi bạn không được phép cài thêm ứng dụng vào máy tính. Nhược điểm là phòng CNTT và các giao thức bảo mật họ đã xây dựng sẽ trở nên kém hiệu quả.
Một yếu điểm khác của ứng dụng portable là chúng thường không được xây dựng với chức năng đa người dùng. Điều này không phải là vấn đề lớn bởi bạn có thể tạo ra một ổ đĩa portable riêng và mang theo bên mình mọi lúc mọi nơi. Thế nhưng, nếu nhiều người dùng cần phải sử dụng chung một ứng dụng thì họ hoặc phải dùng chung các thiết lập hoặc bạn sẽ phải tạo ra nhiều bản sao của thư mục chứa ứng dụng portable trên ổ đĩa của bạn.
Cuối cùng, nếu bạn đang chạy các ứng dụng portable từ ổ đĩa USB, bạn có lẽ cần quan tâm đến việc gỡ ổ đĩa đúng cách thay vì chỉ cần rút nó ra như thường lệ. Nếu không, bạn có thể làm ứng dụng portable bị lỗi hoặc làm hỏng các thiết lập của nó. Bạn thậm chí có thể gặp vấn đề này trên những PC không kiểm soát tốt ổ đĩa USB khi chúng chuyển sang chế độ ngủ (sleep) hoặc ngủ đông (hibernation). Vấn đề này thường ít xảy ra với những PC đời mới hơn những máy đời cũ nhưng hiện nay vẫn còn khá nhiều PC không kiểm soát tốt chế độ sleep.
Tóm lại, ưu điểm của ứng dụng portable thường song hành với nhược điểm của chúng, đặc biệt khi bạn thường xuyên di chuyển giữa các máy tính.
Có những loại ứng dụng portable nào?
Nếu bạn nghĩ ứng dụng portable hầu hết là các tiện ích hệ thống dân hỗ trợ kỹ thuật thường mang theo bên mình, bạn sẽ ngạc nhiên khi nhận thấy ứng dụng portable bao gồm đủ tất cả các thể loại, đáp ứng hầu hết các nhu cầu của người dùng từ hiệu suất (productivity), truyền thông (communications) cho đến đồ họa và xử lý ảnh cùng với rất nhiều thể loại khác.
Bên cạnh tất cả những ứng dụng chạy độc lập, bạn còn có thể tải về các bộ ứng dụng và cài đặt lên ổ đĩa USB. Các bộ ứng dụng này thường cung cấp cho bạn một trình đơn Start để bạn truy cập vào các ứng dụng, cũng như các thiết lập có sẵn. Hầu hết các bộ ứng dụng trong số này đều có sẵn hàng trăng ứng dụng portable miễn phí cho bạn lựa chọn, chủ yếu giúp bạn tạo ra một không gian làm việc di động, hoàn chỉnh. PortableApps, Lupo PenSuite, CodySafe, và LiberKey là một vài trong số các bộ ứng dụng portable phổ biến hiện nay.
Bạn nên bỏ ra một ít thời gian tìm hiểu sơ qua các bộ ứng dụng portable khác nhau để xem liệu đó có phải là bộ ứng dụng bạn cần hay không. Trong một số trường hợp, các ứng dụng portable chỉ được cung cấp thông qua một bộ ứng dụng duy nhất. Ví dụ, PortableApps.com cung cấp cho bạn hàng trăm ứng dụng portable bạn có thể tải về và cài đặt vào ổ đĩa của PortableApps của bạn. Hầu hết các ứng dụng trong này đều chỉ có thể cài đặt cùng với bộ ứng dụng của PortableApps và không có phiên bản portable chạy độc lập, không cần đến bộ ứng dụng. Ưu điểm của bộ ứng dụng PortableApps là nó cho phép bạn chọn ứng dụng bạn muốn có trong bộ ứng dụng portable. Các bộ ứng dụng khác đều bao gồm tất cả các ứng dụng trong file download chính, vậy nên bạn hoặc phải sử dụng tất cả chúng hoặc không sử dụng gì cả. Tuy nhiên, mỗi bộ ứng dụng có thể cung cấp các công cụ nhất định bạn không thể tìm thấy trên các bộ ứng dụng khác, do đó bạn hãy tìm kiếm các ứng dụng mình cần trên tất cả các bộ ứng dụng trước khi quyết định chọn cho mình một bộ ứng dụng để sử dụng.
Nếu để ý, bạn sẽ nhận thấy khi chúng tôi giới thiệu các tiện ích bên thứ ba trong rất nhiều bài viết của chúng tôi, chúng tôi thường ưu tiên chọn các ứng dụng dạng portable thay vì dạng cài đặt thông thường.
Tôi có thể biến ứng dụng dạng cài đặt thành dạng portable?
Việc biến một ứng dụng dạng cài đặt thông thường thành dạng portable là hoàn toàn có thể nhưng nó khá phức tạp và người dùng thường phải thực hiện khá nhiều thao tác. Nếu ứng dụng của bạn là một ứng dụng đơn giản, đôi khi bạn chỉ cần giải nén file cài đặt của nó sử dụng ứng dụng 7-Zip và sau đó chuyển những file đó thành ứng dụng portable. Cách này không phải lúc nào cũng hiệu quả nhưng nó cũng rất đáng để thử.
Một lựa chọn khác cho việc biến ứng dụng dạng cài đặt thành dạng portable là ảo hóa ứng dụng. Cách này thường yêu cầu người dùng phải thực hiện nhiều cài đặt hơn nhưng về cơ bản là bạn sẽ tạo ra một máy ảo di động có thể chạy hệ điều hành cần thiết và ứng dụng (hoặc các ứng dụng) bạn cần và sau đó chép máy ảo đó lên bất kỳ ổ đĩa di động nào bạn muốn. Portable VirtualBox là công cụ phổ biến nhất để làm việc này. Bản thân VirtualBox là một máy ảo miễn phí đến từ Oracle và nó có thể chạy trên bất kỳ hệ điều hành desktop nào. Portable VirtualBox là phiên bản portable của VirtualBox cho phép bạn cài đặt VirtualBox lên lên ổ đĩa USB hoặc ổ đĩa gắn ngoài bất kỳ.
Cameyo cũng là một lựa chọn ảo hóa thú vị. Thay vì chạy toàn bộ máy ảo từ ổ đĩa di động, bạn sẽ tạo ra một máy ảo trên hệ thống máy tính của mình. Sau đó, bạn sử dụng Cameyo để ghi lại quá trình cài đặt ứng dụng trên máy ảo đó. Khi hoàn thành, Cameyo sẽ tạo ra một tập tin thực thi duy nhất và bạn có thể kéo nó vào ổ đĩa di động để chạy bất cứ nơi đâu bạn muốn. Cameyo được cung cấp miễn phí cho người dùng gia đình hoặc doanh nghiệp nhỏ.
