Hơn 2000 năm trước, một nhà toán học Hy Lạp cổ đại đã xác định được trái đất hình cầu và tính được gần chính xác chu vi chỉ với một cây gậy.
Vào giữa thế kỷ 20, chúng ta bắt đầu phóng các vệ tinh vào không gian để xác định chu vi chính xác của trái đất: 40.030 km. Nhưng hơn 2000 năm trước, Eratosthenes – một nhà toán học Hy Lạp cổ đại – đã đưa ra con số gần chính xác chỉ bằng một cây gậy và trí thông minh của mình.
Vậy Eratosthenes đã tính ra được chu vi của Trái đất bằng cách nào?
Eratosthenes đã nghe nói rằng ở Syene, một thành phố phía Nam Alexandria, vào buổi trưa ngày hạ chí, mặt trời chiếu thẳng trên đỉnh đầu nên không đổ bóng. Ông tự hỏi liệu điều này có đúng ở Alexandria không.
Vì vậy, vào ngày 21 tháng 6, ông cắm một cây gậy xuống đất để xem hiện tượng. Giữa trưa hôm đó ông đo được bóng gậy khoảng 7 độ.
Eratosthenes kết luận rằng nếu các tia mặt trời chiếu cùng một góc vào cùng một thời điểm trong ngày và cây gậy ở Alexandria có bóng, trong khi cây gậy ở Syene thì không, điều đó có nghĩa là bề mặt Trái đất bị cong.
Ý tưởng về một trái đất hình cầu đã được Pythagoras đưa ra vào khoảng năm 500 trước Công nguyên và được Aristotle xác nhận một vài thế kỷ sau đó. Nếu Trái đất thực sự là một hình cầu, Eratosthenes có thể đã sử dụng các quan sát của mình để ước tính chu vi của toàn bộ hành tinh.
Vì sự khác biệt về chiều dài hai bóng gậy là 7 độ ở Alexandria và Syene, điều đó có nghĩa là hai thành phố cách nhau 7 độ trên bề mặt 360 độ của Trái đất. Eratosthenes đã thuê một người đàn ông để đo khoảng cách giữa hai thành phố và biết được khoảng cách là 5.000 stadia – tức khoảng 800 km.
Sau đó, ông sử dụng các tỷ lệ đơn giản để tìm chu vi của Trái đất – 7,2 độ là 1/50 của 360 độ, do đó 800 x 50 = 40.000(km).
Và thế là vào 2200 năm trước, nhà toán học người Hy Lạp đã tính ra chu vi của trái đất.
