Dấu watermark – biểu tượng đặc trưng giúp bảo vệ bản quyền hình ảnh gốc mà các nhà sáng tạo nội dung đã sử dụng từ hàng thập kỷ giờ đây có thể dễ dàng bị loại bỏ nhờ các thuật toán thông minh.
Đội ngũ nghiên cứu của Google hôm nay đã cho thấy thuật toán vi tính có thể được sử dụng để xóa đi những dấu watermark tiêu chuẩn trên nội dung gốc dễ dàng thế nào, từ đó loại bỏ mọi yếu tố về vi phạm bản quyền khi sử dụng nội dung gốc và khiến những hình ảnh gốc có thể bị phát tán trên mạng tràn lan mà không cần ghi nguồn. Nghiên cứu trên được giới thiệu tại một hội thảo máy tính hàng đầu tại Hawaii hồi tháng 7 và được đặt tên là “Tính hiệu quả thực sự của dấu Watermark”.
Hai nhà khoa học Tali Dekel và Michael Rubinstein thuộc nhóm nghiên cứu đã lý giải công trình của mình trong một bài đăng được công bố trên blog nghiên cứu của Google gần đây rằng: “Giống như mọi lỗ hổng bảo mật được tìm thấy trên các hệ điều hành, ứng dụng hay bất kỳ giao thức nào khác, chúng tôi muốn công bố lỗ hổng này và đưa ra giải pháp khả thi để giúp cộng đồng nhiếp ảnh gia và nhà cung cấp nội dung gốc thích ứng tốt hơn cũng như bảo vệ hiệu quả hơn bản quyền nội dung sáng tạo của mình”.
Dekel và Rubinstein cho biết rắc rối cốt lõi ở đây với quá trình xử lý dấu watermark là tính đồng đều quá cao. Họ giải thích: “Chúng tôi nhận thấy tính đồng đều quá cao này có thể bị khai thác để đảo ngược quá trình tạo dấu watermark – bằng cách ước lượng watermark và độ trong suốt của nó, sau đó phục hồi bức ảnh gốc không có watermark. Đây là tác vụ có thể được thực hiện tự động mà không cần bất kỳ sự can thiệp nào từ người dùng cũng như biết trước thông tin gì về dấu watermark, chỉ cần thuật toán được quan sát trước hàng tá bộ sưu tập ảnh có sẵn trên mạng.
Dấu watermark truyền thống giờ đây có thể bị thuật toán lột sạch dễ dàng, để lại một tấm ảnh không có nguồn gốc có thể tự do phát tán tràn lan trên mạng
Đội ngũ đứng đằng sau thuật toán giúp loại bỏ dấu watermark đã tìm ra cách đào tạo phần mềm của mình với hàng loạt các bức hình có dấu watermark trên mạng để xác định “lối mòn” trong việc cộp mác watermark của nhà sáng tạo nội dung, để sau đó qua một qua trình tên “bao phủ ảnh đa điểm”, phần mềm có thể tách các yếu tố watermark ra khỏi bức ảnh. Tiếp đó, bởi hiểu rõ các yếu tố của một dấu bản quyền watermark như độ trong suốt, cấu trúc, độ đổ bóng và hiệu ứng màu gradient, thuật toán của Google có thể xóa toàn bộ watermark khỏi bất kỳ tấm hình nào chứa dấu watermark có cấu trúc tương tự.
Để giải quyết vấn đề và tạo ra một dấu watermark có tính bảo vệ cao hơn cho nội dung trên mạng, đội ngũ của Google đã gợi ý sử dụng thêm các yếu tố ngẫu nhiên trong dấu watermark. Tuy nhiên, bạn không thể chỉ đơn giản là thay đổi vị trí hay độ trong suốt của dấu watermark, Dekel và Rubinstein nhấn mạnh. Điều cần thực hiện là thêm vào những yếu tố phụ sẽ vẫn đọng lại sau quá trình xử lý loại bỏ watermark của thuật toán. Những yếu tố này được gọi là “các dấu hiệu gây nhiễu ngẫu nhiên” bọc bên ngoài watermark. Bằng cách này, khi các thuật toán tương tự như thuật toán mà Google dùng cố gắng “kì cọ” sạch dấu watermark nguyên bản, ảnh vẫn sẽ đọng lại những đường kẻ ngẫu nhiễn này, bởi hệ thống thuật toán chỉ được đào tạo với những dấu watermark đồng đều và chúng hoạt động bằng cách chỉ nhắm vào những điểm tương đồng đó.
Tuy nhiên, chỉ với một vài đường kẻ ngẫu nhiên bao bọc watermark, nhà sáng tạo có thể phần nào bảo vệ bản quyền nội dung tốt hơn
Hai nhà nghiên cứu nói tóm tắt: “Lý do đơn giản mà biện pháp này sẽ hiểu quả là vì loại bỏ những yếu tố bảo bọc dấu watermark ngẫu nhiên yêu cầu phải ước lượng thêm trường bao bọc được áp lên dấu watermark của riêng từng tấm hình cụ thể – một công việc khó khăn hơn rất nhiều cho các thuật toán tự động. Bởi vậy, ngay cả khi các đường watermark có thể bị xóa đi, khả năng rất cao là những đường kẻ ngẫu nhiên này sẽ không thể bị loại bỏ, giúp bảo vệ bản quyền bức ảnh tốt hơn.
Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu cũng thừa nhận rằng đây không phải biện pháp phòng thủ hoàn hảo. Cũng giống như mọi phương diện khác của công nghệ, bảo vệ bản quyền là một cuộc chiến mèo đuổi chuột mà khi chúng ta phát mình ra biện pháp mới, cũng là lúc kẻ xấu đang ngày đêm nghiên cứu để sáng tạo ra cách luồn lách, phá bỏ những rào cản đặt ra. Dù sao thì, tình trạng bảo mật hiện tại của dấu watermark vẫn là quá yếu và chỉ một vài đường kẻ ngẫu nhiên thôi cũng đủ để tăng mạnh mức độ an toàn bản quyền của một tác phẩm nhiếp ảnh.
Video về nghiên cứu của nhóm nhà khoa học từ Google:
Nguồn: ICTnews
