Mục lục bài viết
Các chuyên gia nghiên cứu pin và sạc đã cung cấp một số kiến thức về ảnh hưởng của công nghệ sạc nhanh đến tuổi thọ pin điện thoại.
Tuổi thọ pin là một trong những yếu tố quan trọng khi chọn mua thiết bị điện tử, nhất là smartphone và tablet. Ngày nay, chúng ta có nhu cầu sử dụng điện thoại nhiều trong thời gian dài, vì vậy sạc nhanh đã trở thành tính năng chính, được ưu tiên chỉ sau kích thước màn hình. Nắm được nhu cầu này, nhà sản xuất đang dần có xu hướng tích hợp công nghệ sạc nhanh cho điện thoại, nhất là với những sản phẩm cao cấp.
Nhìn chung, sạc nhanh rất tiện lợi, chỉ cần 10 phút là có thể giữ cho điện thoại tiếp tục hoạt động khi bạn đang bận rộn, không có thời gian cắm sạc quá lâu. Tuy nhiên nhiều người hay tự hỏi: liệu khả năng sạc nhanh có làm giảm tuổi thọ pin theo thời gian không? Dưới đây là 6 điều mà người dùng hay nhầm lẫn nhất.
Pin điện thoại đã được phát triển tối ưu
Tất cả mẫu điện thoại di động trên thị trường, cả những thiết bị điện tử, xe điện cá nhân đều đang sử dụng chung loại pin lithium-ion (li-ion). Trong tương lai, rất khó tạo ra một loại pin có thời lượng lâu hơn vì công nghệ pin đã được nâng cấp đáng kể sau nhiều thập kỷ. Thay vào đó, phần lớn những tiến bộ gần đây về thời lượng pin lại phụ thuộc vào các tính năng tiết kiệm năng lượng tích hợp trong thiết bị, phần mềm quản lý sạc và xả hiệu quả… Nói cách khác, thiết bị đang cố “nhấm nháp” năng lượng từng chút, không còn “ồ ạt” như trước.
Thật không may cho smartphone, công nghệ tiết kiệm pin lại tập trung chủ yếu vào những thiết bị cần nhiều năng lượng như ô tô, vệ tinh, hệ thống điện trong nhà… Mặt khác, pin điện thoại lại nhỏ hơn nhiều so với pin của những thiết bị trên. Ví dụ, pin của xe Tesla 3 lớn hơn gấp 4.000 lần so với iPhone 11 Pro Max.
Về mặt toán học, pin điện thoại đo bằng milliampere-giờ (mAh), trong khi pin xe điện được đo bằng watt-giờ (Wh). Tuy hơi phức tạp nhưng có công thức chuyển đổi tương đương. Ví dụ, Pixel 4 có pin 2.800 mAh (khoảng 10,6 Wh).
Pin càng lớn, càng cần nhiều thủ thuật tiết kiệm năng lượng để kéo dài tuổi thọ. Ví dụ, trong quá trình sạc, điện áp tăng sẽ khiến pin bị “căng thẳng” (stress), nhất là trong 20% cuối cùng. Để tránh tình trạng này, các nhà sản xuất ô tô điện thường chỉ sạc pin mới đến 80%. Với dung lượng pin như vậy, xe vừa đi được đoạn đường dài, vừa tránh căng thẳng pin do điện áp cao. Cách này có thể giúp tăng gấp đôi tuổi thọ pin.
Người dùng hay muốn sử dụng điện thoại suốt ngày dài chỉ với một lần sạc nên thường có thói quen cắm sạc 100% pin. Tuy nhiên, làm như vậy sẽ khiến pin chịu nhiều áp lực hơn từ điện áp cao.
Pin điện thoại lớn có thể giữ thiết bị hoạt động suốt ngày dài chỉ với một lần sạc, nhưng thường chỉ khi pin ở mức 100%. Bước đột phá lớn nhất trong công nghệ pin điện thoại chủ yếu đến từ những thiết bị tiết kiệm năng lượng.
Công nghệ sạc nhanh không làm hỏng pin
Bộ sạc thông thường có công suất từ 5 đến 10W. Bộ sạc nhanh có thể nâng cấp công suất cao hơn đến 8 lần. Ví dụ, iPhone 11 Pro và Pro Max đi kèm với bộ sạc nhanh 18W, Galaxy Note 10 và Note 10 Plus có sẵn bộ sạc 25W trong hộp. Ngoài ra, Samsung còn bán thêm bộ sạc lên đến 45W với giá 50 USD.
Các chuyên gia khẳng định trừ khi pin hoặc bộ sạc mắc lỗi kỹ thuật, bằng không bộ sạc nhanh sẽ không làm hỏng pin thiết bị. Pin sạc nhanh hoạt động theo hai giai đoạn. Giai đoạn đầu sạc nhanh mang lại năng lượng nhiều, từ 50-70% trong 10-15 hoặc 30 phút đầu tiên. Trong thời gian đầu, pin hấp thụ năng lượng nhanh, không ảnh hưởng đến độ bền của pin.
Ví dụ: Samsung cam kết bộ sạc 45W có thể tăng từ 10-70% trong nửa giờ. Apple hứa hẹn bộ sạc nhanh đi kèm iPhone 11 Pro đạt mức 50% trong 30 phút đầu.
Tuy nhiên, thời gian sạc đầy 20-30% pin sau đó lại không nhanh như vậy. Ở giai đoạn này, các nhà sản xuất phải quản lý cẩn thận tốc độ sạc, nếu không sẽ gây hỏng pin.
Arthur Shi, kỹ sư nghiên cứu phần cứng tại iFixit, so sánh quá trình sạc pin như trường hợp đổ nước vào miếng bọt biển khô. Ban đầu miếng bọt biển sẽ hấp thụ nước nhanh chóng. Đây là giai đoạn sạc nhanh của pin. Nhưng khi bạn tiếp tục đổ nước lên, miếng bọt biển ngày càng ướt, chất lỏng sẽ cố ngấm vào dù đã bão hòa. Ở giai đoạn này, pin sẽ khó tiếp nhận năng lượng hơn, dễ bị quá tải gây hỏng.
Tuy nhiên, nếu mọi thứ được quản lý tốt từ bên trong thì thiệt hại sẽ không xảy ra. Hệ thống quản lý pin có trách nhiệm theo dõi chặt chẽ hai giai đoạn, thời điểm nào nên sạc nhanh, lúc cần giảm tốc độ sạc để pin có thời gian tiếp nhận năng lượng và tránh các sự cố. Đây chính là nguyên nhân khiến pin mất nhiều thời gian để đạt được những phần trăm pin cuối cùng.
Không thể sạc quá mức pin điện thoại
Việc cắm sạc thiết bị quá lâu thường khiến nhiều người lo lắng pin tiếp nhận quá mức dung lượng, không ổn định, có thể giảm tuổi thọ hoặc hấp thụ nhiều nhiệt, khiến pin phát nổ. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, hệ thống quản lý pin được thiết kế để ngắt sạc khi thiết bị đầy pin. Vì vậy, sẽ không có trường hợp điện thoại bị sạc quá mức, trừ khi mạch pin có vấn đề.
Lưu ý, bạn nên sạc dưới mức 100% để pin đỡ căng thẳng. Apple có một cách nhắc nhở thông minh cho vấn đề này trong iOS 13, giúp sạc iPhone đến 100% mà không làm giảm tuổi thọ pin. Nếu bạn thường sạc thiết bị trong khi ngủ, sạc pin được tối ưu hóa sẽ giữ pin của iPhone ở mức 80% trong đêm, và bắt đầu sạc 20% cuối cùng trước khi báo thức tắt.
Bạn cũng có thể rút sạc ra khi điện thoại đạt mức 80% để giữ độ bền cho pin. Trong trường hợp này, bạn phải chấp nhận thời gian sử dụng thiết bị thấp hơn so với khi sạc 100% pin.
Không nên để điện thoại cạn pin
Nhiều người cho rằng thỉnh thoảng nên để điện thoại xả hết pin để điều chỉnh sạc. Tuy nhiên, pin điện thoại ngày nay không cần thiết phải làm vậy.
Trên thực tế, xả hết năng lượng có thể gây phản ứng hóa học, theo thời gian có thể rút ngắn tuổi thọ pin. Hệ thống quản lý pin điện thoại có tích hợp một số tính năng bảo vệ máy, thiết bị sẽ tắt nguồn khi đạt mức năng lượng an toàn trên mức 0. Nếu bạn muốn tăng tuổi thọ pin, hãy cắm sạc khi mức pin điện thoại còn khoảng 30%, cao hơn một chút so với mức cảnh báo.
Nhiệt độ cao có thể làm hỏng pin
Nhiệt độ cao là kẻ thù thực sự của pin. Nhiệt độ càng cao, tuổi thọ pin càng giảm theo thời gian. Bạn cần giữ điện thoại tránh xa ánh nắng mặt trời, cửa sổ… Những nơi nắng nóng có thể khiến pin hoạt động kém hiệu quả theo thời gian. Tệ hơn, quá nóng pin có thể phát nổ. Nhiệt độ trên 30ºC cũng có khả năng làm giảm hiệu quả pin.
Nếu bạn phải làm việc ngoài trời trong thời gian dài, nên đặt điện thoại trong áo khoác hoặc túi để giữ cho máy không tiếp xúc với nhiệt độ cao.
Dây cáp và củ sạc không khớp với thiết bị có thể gây hại cho pin
Một số dòng điện thoại, ví dụ Huawei và OnePlus, thường sử dụng bộ sạc độc quyền đi kèm theo thiết bị, với phần mạch điện được tích hợp công nghệ sạc nhanh. Để tận dụng tối đa tính năng sạc nhanh, thiết bị cần bộ sạc tương thích. Một số bộ sạc chuẩn đi kèm máy lại không phải là thiết bị sạc nhanh nhất. Nhưng bạn cũng cần lưu ý, tránh sử dụng dây cáp và củ sạc rẻ tiền vì sẽ ảnh hưởng đến tuổi thọ pin.
Một số nhà sản xuất lớn, như Samsung và Apple, thường sản xuất thiết bị bám sát các tiêu chuẩn công nghiệp. Vì vậy những sản phẩm này có thể tương thích với nhiều bộ sạc khác nhau, không ảnh hưởng nhiều đến tuổi thọ pin. Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến cáo nên ưu tiên sử dụng bộ cáp sạc đi kèm máy để đảm bảo thiết bị có thể tiếp nhận năng lượng một cách tốt nhất.
