Biến đổi khí hậu đang đặt ra những thách thức to lớn cho toàn nhân loại, và hệ thống thực phẩm toàn cầu đóng một vai trò quan trọng trong cuộc chiến này.
Từ khâu sản xuất đến bàn ăn, mỗi giai đoạn đều tiềm ẩn nguy cơ phát thải khí nhà kính, đòi hỏi sự chung tay của cả doanh nghiệp và người tiêu dùng để hướng tới một tương lai bền vững hơn.
Bài viết này sẽ phân tích sâu hơn về mối liên hệ giữa thực phẩm và khí hậu, đồng thời đề xuất các giải pháp toàn diện, bao gồm cả vai trò của doanh nghiệp trong việc hỗ trợ người tiêu dùng thực hiện lối sống xanh.
Jonathan Foley, chuyên gia hàng đầu về môi trường và khí hậu, đã chỉ rõ rằng hệ thống thực phẩm hiện tại chiếm tới một phần ba tổng lượng khí thải nhà kính toàn cầu. Con số đáng báo động này bao gồm tất cả các công đoạn, từ canh tác, chăn nuôi, chế biến, vận chuyển đến tiêu thụ và xử lý chất thải thực phẩm.
Ngành nông nghiệp, đặc biệt là chăn nuôi, là một trong những “thủ phạm” chính. Việc chăn nuôi gia súc quy mô lớn không chỉ tạo ra khí metan, một loại khí nhà kính mạnh hơn CO2 gấp nhiều lần, mà còn gây ra ô nhiễm nguồn nước, đất và suy thoái đa dạng sinh học. Bên cạnh đó, vấn nạn lãng phí thực phẩm cũng góp phần đáng kể vào lượng khí thải. Hàng tấn thực phẩm bị bỏ đi mỗi ngày, lãng phí tài nguyên đất, nước, năng lượng đã bỏ ra để sản xuất, đồng thời tạo ra thêm khí thải trong quá trình phân hủy.
Doanh nghiệp, với vai trò là nhà sản xuất và cung cấp thực phẩm, có trách nhiệm hàng đầu trong việc giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Tuy nhiên, trách nhiệm này không chỉ dừng lại ở việc tối ưu hóa quy trình sản xuất. Doanh nghiệp cần phải tiên phong trong việc xây dựng một hệ sinh thái bền vững, khuyến khích người tiêu dùng tham gia vào hành trình bảo vệ môi trường. Điều này có thể được thực hiện thông qua nhiều cách:
- Đầu tư vào công nghệ sản xuất sạch: Ứng dụng công nghệ tiên tiến trong nông nghiệp và chế biến thực phẩm giúp giảm thiểu lượng khí thải, tiết kiệm năng lượng và tài nguyên. Ví dụ, sử dụng năng lượng tái tạo, áp dụng hệ thống tưới tiêu hiệu quả, phát triển các giống cây trồng chịu hạn, kháng bệnh.
- Xây dựng chuỗi cung ứng bền vững: Ưu tiên hợp tác với các nhà cung cấp nguyên liệu có trách nhiệm với môi trường, áp dụng các tiêu chuẩn sản xuất bền vững, giảm thiểu lãng phí trong quá trình vận chuyển và bảo quản.
- Đổi mới bao bì sản phẩm: Sử dụng bao bì thân thiện với môi trường, dễ phân hủy sinh học hoặc tái chế, giảm thiểu sử dụng nhựa. Đồng thời, khuyến khích người tiêu dùng tái sử dụng bao bì hoặc tham gia các chương trình thu hồi bao bì.
- Nâng cao nhận thức của người tiêu dùng: Thông qua các chiến dịch truyền thông, giáo dục người tiêu dùng về tác động của thực phẩm đến môi trường, khuyến khích lựa chọn sản phẩm bền vững, giảm thiểu lãng phí thực phẩm tại nhà. Cung cấp thông tin rõ ràng về nguồn gốc, quy trình sản xuất và tác động môi trường của sản phẩm.
- Hỗ trợ người tiêu dùng thực hiện lối sống xanh: Cung cấp các giải pháp tiện lợi cho việc tái chế và xử lý rác thải thực phẩm, khuyến khích sử dụng các sản phẩm hữu cơ, thực phẩm địa phương và chế độ ăn uống cân bằng, giảm thiểu thịt đỏ.
Bên cạnh nỗ lực của doanh nghiệp, người tiêu dùng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một hệ thống thực phẩm bền vững. Mỗi cá nhân cần thay đổi thói quen tiêu dùng, lựa chọn sản phẩm có trách nhiệm với môi trường, giảm thiểu lãng phí thực phẩm, ưu tiên thực phẩm tươi sống, chế biến tại nhà và áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh.
Để đạt được mục tiêu phát triển bền vững, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa doanh nghiệp, chính phủ và người tiêu dùng. Chính phủ cần xây dựng các chính sách khuyến khích sản xuất và tiêu dùng bền vững, hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ sạch, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng về vấn đề môi trường.
Hội nghị Thượng đỉnh Đổi mới Sáng tạo Việt Nam (Vietnam Innovation Summit) 2024, diễn ra vào ngày 15-16 tháng 11 năm 2024 tại Khách sạn Rex, Thành phố Hồ Chí Minh là một cơ hội tuyệt vời để các doanh nghiệp, chuyên gia và nhà lãnh đạo cùng nhau thảo luận về các giải pháp đổi mới sáng tạo, thúc đẩy sự phát triển bền vững. Sự kiện này sẽ là diễn đàn chia sẻ kinh nghiệm, kết nối các bên liên quan và tìm kiếm các giải pháp đột phá cho những thách thức về môi trường, trong đó có vấn đề thực phẩm và khí hậu.
Hành trình hướng tới một hệ thống thực phẩm bền vững đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng của cả doanh nghiệp và người tiêu dùng. Bằng cách hợp tác chặt chẽ, ứng dụng công nghệ tiên tiến, thay đổi thói quen tiêu dùng và nâng cao nhận thức cộng đồng, chúng ta có thể tạo ra một tương lai bền vững hơn cho thế hệ mai sau, nơi thực phẩm không chỉ nuôi sống con người mà còn góp phần bảo vệ hành tinh xanh.
