Andreas Stefik, phó giáo sư khoa học máy tính tại Đại học Nevada, Las Vegas, người tạo ra Quorum, một ngôn ngữ lập trình máy tính được tạo ra với các tính năng cải thiện khả năng tiếp cận cho người khiếm thị.
Khi được hỏi làm thế nào để dạy lập trình cho người khiếm thị, Stefik đã gửi câu trả lời dưới đây:
1. Nếu đang thực hiện bất kỳ bài thuyết trình nào, hãy chắc chắn cung cấp PowerPoint trước cho người khiếm thị nếu bạn có thể. Powerpoint là công cụ có thể truy cập tốt nhất, nhưng nếu có bất kỳ hình ảnh nào, bạn cần chỉ định thủ công trường “alts” bên trong bản trình chiếu. Nó không khó, nhưng hầu hết mọi người không nhận ra PowerPoint có tính năng này.
2. Khi trình bày tài liệu, đối với bất kỳ loại sơ đồ nào, tôi thấy hữu ích (nếu học viên của tôi bị mất thị lực) để thực hành mô tả bằng miệng các hình ảnh. Điều này đôi khi phức tạp trong việc viết mã, đặc biệt đối với những thứ như cấu trúc hoặc cây được liên kết. Vì vậy nếu đang giải thích những loại khái niệm đó, chỉ cần lưu ý rằng nó có thể cần một số thực hành.
Tôi đã thực hành điều này trong nhiều năm trong các bài thuyết trình của riêng mình, nhưng đôi khi vẫn thấy khó khăn đối với nội dung có tính trực quan cao (ví dụ chúng tôi đã dạy chơi game 3D cho người khiếm thị vào mùa hè này, đó là một thách thức thực sự).
Tương tự với việc viết mã. Nếu người đó không đọc code bằng trình đọc màn hình, thậm chí không xuất ra tất cả các ký tự đặc biệt mà không bật chế độ đặc biệt (ví dụ: chế độ chi tiết trong JAWS). Ví dụ, nếu tôi có:
a = a – b
nó có thể nói “a = ab” (chú ý dấu trừ còn thiếu). Vấn đề là, tùy thuộc vào mức độ kinh nghiệm và sự thoải mái của họ với trình đọc màn hình, họ có thể cần một số trợ giúp để làm quen với những điều kỳ quặc. Khi thuyết trình, đôi khi bạn phải thực sự nói các ký tự đặc biệt, nếu không họ sẽ không biết rằng chúng cần được nhập.
3. Nếu đang sử dụng các công cụ để lập trình, rất nhiều công cụ không hiệu quả với người khiếm thị. Điều tốt nhất có thể làm là đảm bảo bạn đưa chúng đến cho người đó nếu bạn biết họ có thể làm việc. Nếu không bạn có thể hỏi hoặc ít nhất là có dự phòng. Một chương trình text editor cơ bản và console thường hoạt động trên hầu hết các hệ thống, mặc dù điều đó không có nghĩa là loại thiết lập đó dễ sử dụng. Chúng tôi có một số thứ có thể hữu ích, nhưng nó phụ thuộc vào những gì bạn đang giảng dạy và nhu cầu cụ thể của bạn.
4. Các ngôn ngữ khác nhau có thể gây ra vấn đề lớn cho người khiếm thị. Tôi có thể đi vào chi tiết, nhưng hãy tưởng tượng những thứ như thụt lề trong Python. Hoặc tưởng tượng nghe những câu như, “cho mở ngoặc nhọn int i bằng chấm phẩy i ít hơn mười chấm phẩy i cộng với đóng ngoặc nhọn” trong C. Cả hai đều có thể gây đau đầu vì nhiều lý do.
5. Tìm hiểu trước về nhu cầu cụ thể của họ nếu bạn có thể và nếu họ sẵn sàng trao đổi với bạn. Nếu họ chỉ cần phóng đại và tài liệu in lớn, công cụ này dễ dàng hơn rất nhiều. Nếu chúng là đa số, thì chữ nổi (braille) có thể hữu ích. Nhưng điều quan trọng là bạn cần biết liệu họ có biết chữ nổi Braille hay không, và nếu có thì là loại nào.
Các tiêu chuẩn chữ nổi đã thay đổi trong những năm gần đây và nó quan trọng đối với lập trình trên máy tính vì các ký tự đặc biệt. Tôi không phải là chuyên gia về chữ nổi, nhưng nếu đây là vấn đề của bạn, tôi có thể lấy cho bạn thông tin từ một số chuyên gia.
Cuối cùng, một điều tôi hầu như luôn khuyên bạn nên làm trước khi bắt đầu, chỉ để đảm bảo bạn có một chút ngữ cảnh, là tải xuống trình đọc màn hình và thử. Trên Windows, lấy NVDA hoặc trên Mac, chỉ cần nhấn APPLE F5.
Thậm chí dành một giờ để xem qua một hướng dẫn có thể giúp cung cấp cho bạn một chút bối cảnh. Dành một giờ nhắm mắt để lập trình một mình sẽ không khiến bạn trở thành chuyên gia, nhưng đó là một cách lập trình khác biệt đến mức nó có thể giúp đưa ra cái nhìn khách quan về thế giới đó.
Nguồn: Software Carpentry
